ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΠΙΣΣΑΡΙΔΗΣ

Το βιογραφικό του πολυσέλιδο, εντυπωσιακό, γι’ αυτό θα επικεντρωθούμε στα στοιχειώδη: Κύπριος οικονομολόγος, ο οποίος τιμήθηκε με Νόμπελ το 2010. Κατέχει την Έδρα Norman Sosnow στα Οικονομικά στο London School of Economics, ενώ δίνει ομιλίες σε διάφορες χώρες του κόσμου.... εκτός από την Ελλάδα. Ωστόσο, ο ίδιος δηλώνει πρόθυμος να βοηθήσει, αν του ζητηθεί. Τέλος, επισημαίνει πως δεν ανήκει σε κανένα κόμμα.

Το φλέγον θέμα της επικαιρότητας είναι η κρίση. Το τοπίο έχει αλλάξει. «Έχει συμβεί το εξής. Όταν η οικονομία πάει καλά και η εργασία φαίνεται εξασφαλισμένη, σιγά σιγά ως εργαζόμενος καταφέρνεις να αποσπάσεις όλο και περισσότερα… ¨δικαιώματα¨, όπως τα αποκαλούν οι εργαζόμενοι. Για παράδειγμα, θεωρείς ότι αν παραμείνεις σε μία δουλειά Χ χρόνια θα πρέπει να σου εγγυηθεί και αυτόματη αναβάθμιση και αναρρίχηση μισθού και το τάδε κ.ο.κ. Όλα αυτά είναι καταστάσεις που μπορεί μία οικονομία να τα αντέξει όταν πηγαίνει καλά και αναπτύσσεται με ρυθμό 3-4% το χρόνο, αλλά όταν πάει προς τα κάτω είναι αδύνατον να τα αντέξει. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αυτά δεν είναι δικαιώματα. Είναι μία προνομιούχα κατάσταση που είχε διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια. Ο καθένας όμως κοιτάει εγωιστικά τον εαυτό του και σκέφτεται ¨δεν με νοιάζει για τους άλλους, εγώ τα έχω εξασφαλίσει όλα αυτά, τα έπαιρνα τόσα χρόνια, δεν τα αφήνω.¨ Θα πρέπει όμως όλοι να μοιραστούμε την κρίση και τις επιπτώσεις της.»

Σε αυτό το σύστημα οι είσοδος των νέων στην αγορά εργασίας συναντά εμπόδια. «Προστατεύουν αυτούς που έχουν τις εγγυημένες θέσεις, που κυρίως είναι άντρες μεγάλης ηλικίας – γιατί αυτοί έχουν καταφέρει ως επί το πλείστον να μπουν στην αγορά εργασίας. Χτυπούν όμως πολύ αρνητικά τους άλλους και κυρίως τους νέους. Όταν εμείς σε κάθε αλλαγή λέμε ¨αυτά είναι κεκτημένα του εργατικού δυναμικού και πρέπει να παραμείνουν¨, τότε αυτό επηρεάζει αρνητικά κυρίως την αγορά νέων. Γι’ αυτό, άλλωστε, η Ελλάδα έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας νέων μαζί με την Ισπανία.»

Πώς κρίνει όμως, την επέμβαση της Ευρώπης; «Oι πολιτικές της ΕΚΤ και οι δημοσιονομικές πολιτικές που επιβάλλονται εξυπηρετούν τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, τις οικονομικές δομές τους και τα επίπεδα του χρέους τους, αλλά όχι το Νότο της ευρωζώνης, όπου απαιτείται μια πιο ευέλικτη νομισματική πολιτική.»

Άλλωστε, για ποια Ευρώπη μιλάμε; Πώς μπορεί να βοηθήσει κάποιον, όταν χρειάζεται να βελτιωθεί η ίδια. «Η Ευρώπη δεν έχει όραμα και δεν έχει την απαιτούμενη ηγεσία για να αποκτήσει όραμα, όλα γίνονται αποσπασματικά και αργά, δεν υπάρχει μια συνολική εικόνα που να θέτει ερωτήματα όπως 'οδεύουμε πράγματι προς μια οικονομική και δημοσιονομική ένωση; Τι είδους Ευρώπη θα έχουμε για τα επόμενα δέκα χρόνια;»

Τρωτά σημεία παρατηρεί και αλλού, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας. Τα μέτρα της Τρόϊκα, θεωρεί πως ήταν υπερβολικά,  ενώ ταυτόχρονα δεν είχαν τον αναγκαίο χρόνο να αποδώσουν τα τυχόν θετικά τους στοιχεία. «Η αύξηση ελαστικότητας οπωσδήποτε θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο, θεωρώ ότι η πτώση μισθών έχει προχωρήσει περισσότερο από όσο θα έπρεπε. Κατά τη γνώμη μου αποτελεσματικότερος τρόπος είναι να αυξηθεί η ελαστικότητα της αγοράς εργασίας, να γίνουν επενδύσεις –κυρίως σε υποδομές– και έτσι θα αυξηθεί η παραγωγικότητα της εργασίας.»

Ένα άλλο προβληματικό ζήτημα είναι οι επενδύσεις ή, καλύτερα, η απουσία τους. «Χωρίς επενδύσεις δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Ούτε η τεχνολογία μπορεί να προχωρήσει, ούτε να ανοίξουν θέσεις εργασίας. Αυτό που θα πρέπει να σκεφτούμε είναι το πώς θα γίνουν οι επενδύσεις. Γιατί δεν είναι η έλλειψη χρημάτων που βάζει εμπόδια. Επειδή ζω και στο εξωτερικό ακούω διαρκώς που συζητούν για το θέμα της διαφθοράς στην Ελλάδα, ότι πρέπει να δωροδοκήσεις για να πάρεις απλά μία άδεια, ενώ για να την πάρεις στα χέρια σου απαιτούνται πολλές υπογραφές από ένα δαιδαλώδες σύστημα. Δεν υπάρχει, όπως στο εξωτερικό, ένα γραφείο όπου μπορεί να απευθυνθεί κάποιος επενδυτής και να πει, θέλω να επενδύσω. Θα πρέπει ακόμα να αυξηθεί η ευελιξία στην αγορά εργασίας και κυρίως ο τρόπος που αντιμετωπίζει ο δημόσιος τομέας τον ιδιωτικό. Σίγουρα ρόλο παίζουν στην Ελλάδα και οι εργατικές οργανώσεις και οι συντεχνίες που με τη δράση τους δυσκολεύουν πολύ τους εργοδότες.»

Δεν μένει, όμως, στην επισκόπηση της αρνητικής πλευράς. Προτείνει λύσεις, ένα μέρος των οποίων, βρίσκεται στα χέρια της κυβέρνησης. «Θα πρέπει να ξαναπάει στην τρόικα να κάνει μία καλή ανάλυση σε σχέση με το τι αποτελέσματα έχει φέρει η πολιτική της τρόικας στην οικονομία και να τους δώσει να καταλάβουν ότι ο τρόπος με τον οποίο χειρίζονται το θέμα δεν φέρνει αποτέλεσμα, οπότε κάτι πρέπει να αλλάξει.»

Στη συνέχεια γίνεται ακόμη πιο συγκεκριμένος. «Πρέπει να τους πούμε πως εμείς έχουμε κάνει κάποιες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες βέβαια ακόμα δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα, γιατί έτσι κι αλλιώς οι μεταρρυθμίσεις αυτές αργούν να φέρουν αποτέλεσμα. Δείχνουν το αποτέλεσμα όταν η οικονομία ανακάμπτει και έτσι όπως μας ¨χτυπάτε¨ με τη λιτότητα ποτέ δεν θα ανακάμψει η οικονομία για να δούμε αποτελέσματα. Καιρός είναι να μας δώσετε κάτι το θετικό. Και αυτό θα μπορούσε να είναι να χρηματοδοτήσετε επενδύσεις σε υποδομές. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού. Ας κάνετε μία μεγάλη επένδυση εκεί. Να αναζωογονηθεί η περιοχή. Και τότε θα μπορεί να πει η κυβέρνηση, να τι κάνει η τρόικα, κόπηκαν μισθοί και συντάξεις, αλλά ήρθαν με αυτό το μεγάλο επενδυτικό έργο και δημιουργούν θέσεις εργασίας. Να υπάρχει κάποιο πάρε δώσε. Όχι απλά να σου δώσω κάποια λεφτά να ξεπληρώσεις κάποια χρέη, αλλά μετά θα έχεις ακόμα μεγαλύτερα χρέη γιατί η οικονομία σου θα είναι σε ύφεση.»

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, ασχολείται με την αλλαγή ενός ολόκληρου συστήματος. «Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη αλλαγή που θα πρέπει να γίνει είναι ο εκσυγχρονισμός των εργασιακών σχέσεων και του μισθολογίου. Να υπάρχει ένα ενιαίο μισθολόγιο, να ξέρει, δηλαδή, ο εργοδότης πόσο του κοστίζει το εργατικό δυναμικό. Ακόμα, θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί ο τρόπος που γίνονται οι συλλογικές συμβάσεις, να γίνονται μία φορά το χρόνο στη βάση μιας μοντέρνας αγοράς εργασίας. Οι κοινωνικοί εταίροι να καθίσουν και να συζητήσουν έναν ενιαίο τρόπο αμοιβής, όχι λίγο από εδώ, λίγο από εκεί, με αποτέλεσμα ο τελικός μισθός να είναι διαφορετικός. Όλα αυτά δεν βοηθούν μία οικονομία, πόσο μάλλον όταν είναι σε κρίση.»

Εφιστά τη προσοχή και για το προαναφερθέν θέμα της ανεργίας. «Αυτό που πρέπει πραγματικά να κάνουμε είναι να βεβαιωνόμαστε ότι οι άνεργοι δεν μένουν άνεργοι για πολύ, και να προσπαθούμε να τους δίνουμε άμεση εμπειρία για να μη χάνουν την τριβή τους με την αγορά εργασίας».

Ένας παράγοντας που παίζει πάντα ρόλο είναι φυσικά η παιδεία, η οποία, ωστόσο, σύμφωνα με την άποψή του, δεν είναι ¨πανάκεια¨. Χρειάζεται, όμως, τη μέριμνα του κράτους, γιατί στα χέρια της βρίσκονται οι άνθρωποι του αύριο. «Αν αναγκάσουμε την παιδεία να υποφέρει, θα προκληθεί μόνιμη πληγή στην παρούσα γενιά για πάρα πολλά χρόνια.»

Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις εκείνος βλέπει την ελπίδα. «Εάν δεν υπάρξουν νέα εμπόδια η Αθήνα θα μπορέσει να αναστηθεί σε δύο χρόνια.» Ας ελπίσουμε πως έχει δίκιο. Ίσως εμείς, να μη μπορούμε άμεσα να κάνουμε όσα αναφέρει, σίγουρα, όμως, μπορούμε να κάνουμε κάτι. «Ν' αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.» έλεγε ο Καζαντζάκης. Δοκιμάσαμε ποτέ να τον ακούσουμε;

Πηγές: ATHENS VOICE, iefimerida, iefimerida2, 24γράμματα, NEWSBOMB.gr