Επιμέλεια: Σύλβια Μπενάκη
Γεννήθηκε το ’40 στον
Πειραιά. Ηθοποιός ¨Αριστοφανικός¨ και σκηνοθέτης. Δε χρειάζεται να πει κανείς
πόσο αγαπήθηκε, γιατί ακόμη και τώρα που η οντότητά του δε γεμίζει πια τα
θέατρα, ούτε πατά το γήινο χώμα, δεν τοn ξέχασε κανείς. Χαρίζει ακόμη ένα
χαμόγελο σε μια ανάμνηση που ξεπηδά ανάμεσα στις τόσες που έχτισε.
Ένας άνθρωπος που χάριζε το
γέλιο χρόνια με αφθονία, από την εποχή που σπούδαζε στο θέατρο Κουν. Αλλά για
εκείνον δεν ήταν μονάχα γέλιο. «Αλίμονο
ο καλλιτέχνης που δεν έχει στόχο, που δεν βλέπει τι συμβαίνει γύρω του, που
ασχολείται – ξέρω ‘γω – με ένα έντομο που πέρασε στο χώρο, έγραψε ένα μηδενικό
και έφυγε. Αυτά είναι προβλήματα για μία τάξη που δεν έχει προβλήματα. Ο τόπος,
η ζωή έχει προβλήματα. Αυτά πρέπει να βλέπει ο καλλιτέχνης και μέσα από τα έργα
να εμπνέεται και να εμπνέει τον κόσμο για να μπορεί να αγωνιστεί. Το θέατρο δεν
μπορεί να κάνει επαναστάσεις αλλά μπορεί να γεννήσει επαναστάτες. Γελάω
σημαίνει σκέφτομαι. Κι εδώ γελάνε πολύ. Ευτυχώς έχουμε έναν κόσμο ο οποίος
θέλει να γελάσει αλλά θέλω και να σκεφτεί.»
Το θέατρο είναι κάτι παραπάνω.«Είναι πολιτική
πράξη. Είτε το κάνεις υπέρ του ξυπνήματος ή του αιωνίου ύπνου. Αν το έργο που
ανεβάζεις είναι για μια κιλότα που στη μέση της έχει μια γάτα και ο
προβληματισμός είναι αν η γάτα έχει όρθια τα μουστάκια ή πεσμένα, πάλι κάνεις
πολιτικό θέατρο. Γιατί γαλουχείς έναν πολίτη ηλίθιο και άβουλο. Αν ανεβάζεις
τον "Εμποράκο" ξυπνάς τον πολίτη. Αλλά για να ξυπνήσει ο πολίτης
θέλει πολλά. Ο μόνος δρόμος είναι να ενεργοποιηθούμε. Δεν θέλω τον οποιοδήποτε αγώνα,
αλλά τον αγώνα για την παιδεία.»
Παιδεία είναι το όνομα που δίνει στη λύση όσων αντιμετωπίζουμε σήμερα. «Παιδεία!
Η παιδεία είναι η μόνη λύση, αλλά να είναι παιδεία.. .Όχι κατευθυνόμενη. Δεν
θέλω την παιδεία των ξένων κέντρων. Οι ξένοι βαράνε στη γλώσσα, στον πολιτισμό
μας, στην ιστορία μας, στην ταυτότητα, στη μνήμη μας... θέλουν να μας εξαλείψουν,
για να μας κάνουν ακίνδυνους.»
Ο τρόπος για να το κάνουν; Ένας
βασικός, η τηλεόραση. «Μας έκανε η
τηλεόραση μιμητές του τίποτα. Όσον αφορά τα παιδιά που
λαμβάνουν μέρος σ' αυτά τα τάλεντ σόου, χρήζουν ψυχολογικής υποστήριξης με το
που θα πέσουν τα φώτα... Αλλά και αυτοί που τα κρίνουν, που τα προετοιμάζουν
είναι και αυτοί εκμεταλλευτές! Ξέρετε πόσα παιδιά κάνουν μάθημα στο τραγούδι,
στην υποκριτική; Οι σχολές τι κάνουν άλλο από το να είναι μαγαζιά που βγάζουν
χρήμα; Εγώ δίδαξα μόνο στη σχολή του Κουν. Όταν έφυγα από τον Κουν, σταμάτησα
τη διδασκαλία.»
Ο λόγος; «Γιατί δεν μου αρέσει να καπηλεύομαι τους
νέους. Τι κάνει σήμερα ο σχολάρχης; Παίρνει 300 παιδιά στη σχολή του, έχει
λειτουργικά έξοδα 50 εκατομμύρια, αλλά τα 250 εκατομμύρια τα βάζει στην τσέπη.
Υπάρχουν οικογένειες που κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να πάει το παιδί τους σε
μια σχολή υποκριτικής. Δουλεύουν σε καφετέριες, σκουπίζουν σκάλες, κάνουν τους
πιτσαδόρους για να πληρώσουν τα δίδακτρα. Τα δίδακτρα υπάρχουν, οι διδαχές
όμως δεν υπάρχουν και οι δάσκαλοι! Πάντα αυτά τα σόου έσπρωχναν το νέο σε
ανώδυνες λύσεις ... Γιατί η γνώση έχει την οδύνη της εδώ που τα λέμε...
Και μόνο που η γνώση κάνει τον άνθρωπο να σκέφτεται έχει μια πίκρα... Η γνώση
πληρώνεται πνευματικά... Οι νέοι όμως σήμερα πληρώνουν για να πάρουν μια
άδεια, ένα χαρτί, ένα τίποτα για να καταφέρουν να γίνουν σταρ... Αν πούμε ότι
έχουμε 7.000 ηθοποιούς, πόσοι δουλεύουν; Οι χίλιοι;»
Κάπως έτσι
χτίζεται μια κοινωνία με ανθρώπους-¨μιμητές¨. «Πάρε παράδειγμα τις γυναίκες... Μεγαλώνουν μέσα σ' ένα σκεπτικό που
λέει ότι για να προχωρήσεις πρέπει να κουνιέσαι, να ξεμαλλιάζεσαι σαν κατίνα,
να κάνεις λίφτινγκ προσώπου και οπισθίων... Το σύστημα τις θέλει πόρνες. Σαν
την ηρωίδα του Τζορτζ Μπερνάντ Σο. Την πόρνη πολυτελείας, την κυρία Γουόρεν.
Ξέρεις πόσες κυρίες Γουόρεν περιφέρονται στα κοσμικά πάρτι με σκοπό τον καλό γάμο;
Πόσες συμβιβάζονται για το χρήμα; Και οι πόρνες είναι μια εύκολη δουλειά. Έτσι
λένε... Δεν χρειάζεσαι πτυχία παρά μόνο μια πτυχή! Φαίνεται ότι είναι εύκολο να
είσαι πόρνη... Αλλά μόνο αν γίνεις πόρνη θα καταλάβεις πόσο δύσκολο και σκληρό
είναι. Σπρώχνουν τα νέα κορίτσια να γίνουν πουτάνες και τα νέα αγόρια να γίνουν
ομοφυλόφιλοι... θα μου πεις τι έχεις με τους ομοφυλόφιλους; Μ' εκείνους
τίποτα... Αλλά τα έχω με τους επιβήτορες... Από τον σκηνοθέτη μέχρι τον ιεροψάλτη
στο Βατικανό...»
Όσο για την
υποτιθέμενη δικαιοσύνη; Έχει και αυτή τον ρόλο της. «Κοίταξε αν κλέψεις μια φραντζόλα ψωμί γίνεσαι ο Γιάννης Αγιάννης...
Άμα κλέψεις μια εκκλησία ολόκληρη και εννοώ αυτό που λέω, δεν παθαίνεις
τίποτα, σε σέβονται όλοι. Στον Κορυδαλλό είναι οι ναρκομανείς... Τα λαμόγια με
τους μεγαλοδικηγόρους είναι έξω. Τα ναρκωτικά δεν εξαπλώθηκαν τυχαία.
Εξαπλώθηκαν για να κάνει το σύστημα ό,τι θέλει. Τι καλύτερο από το να έχεις
άβουλους νέους. Ζώα... Λυπάμαι αυτά τα παιδιά, περισσότερο και από τον
Εσταυρωμένο Χριστό. Γιατί Σταυρωμένοι Χριστοί υπήρχαν ανά τους αιώνες... Τώρα
δεν είναι Σταυρωμένοι αλλά μαστουρωμένοι και χωρίς Ανάσταση...»
Τελικά… «Υπάρχουν όλα. Και καλό και κακό θέατρο.
Οι μανάδες μας, οι αδερφές μας, οι ερωμένες μας. Υπάρχουνε και οι πόρνες. Εμείς
φροντίζουμε να έχουμε πολλές γόνιμες γυναίκες.»
Αλλά
μια κοινωνία δεν είναι μόνο δουλειά και χρήμα. Δεν υπάρχει για να μπορείς να
επιβιώνεις, μα για να ζεις. «Το πρώτο
πρόβλημα είναι αν το σύστημα μπορεί να ικανοποιήσει τις ανθρώπινες ανάγκες.
Ανθρώπινες ανάγκες δεν είναι μόνο το ξεροκόμματο ή το παντεσπάνι. Είναι το
δικαίωμα στην εργασία, η παιδεία, η υγεία, ο πολιτισμός που είναι μια
πραγματική παιδεία και θα έπρεπε να είναι μια κοινωνική παροχή.»
Ο Αριστοφάνης, λοιπόν, που τόσο αγαπούσε τι θα
έγραφε για μας σήμερα; «Δεν έχουν αλλάξει
και πολύ τα πράγματα στην ελληνική κοινωνία από την εποχή του Αριστοφάνη, γιατί
δεν έχουν αλλάξει τα συμφέροντα. Μόνο η τεχνογνωσία. Η επιστήμη και η
τεχνολογία δεν έχουν κάνει ουσιαστική πρόοδο και αυτοί που ξέρουν λένε ότι αν
δεν είχαμε κατακτηθεί από τους Ρωμαίους, θα είχαμε φτάσει στο διάστημα πολλούς
αιώνες πριν. Ο Αριστοφάνης τα έχει περιγράψει όλα αυτά με θείο και ποιητικό
τρόπο. Θεωρείται εφάμιλλος της Σαπφούς της Λέσβιας. Τώρα δυστυχώς η Λέσβια
γίνεται λεσβία και νομίζει ότι απελευθερώνεται, ενώ η άλλη που είναι κανονική
της βγαίνει η ψυχή από το πρωί μέχρι το βράδυ για να υπηρετεί το σύστημα και
παράλληλα τον αφέντη που λέγεται οικογένεια. Και μην ακούτε που λένε η
χειραφέτηση της γυναίκας. Αυτό ήταν ένα όνειρο ηλίθιο. Απλώς τη βάλανε να
δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ. Να είναι μια παραγωγική μονάδα και
παράλληλα να είναι σκλάβα στα παιδιά και στον άνδρα της. Αν αυτό είναι
χειραφέτηση τότε το μόνο που μπορεί να κάνει η χείρα μας είναι να μας
μουντζώσει. Νομίζω τα ίδια θα ‘γραφε που έχει γράψει. Αυτά τα έχει
αναλύσει τόσο σοφά που είναι διαχρονικά. Μακάρι να μας τα μεταφέρουνε σωστά οι
μεταφραστές και όσοι ασχολούνται με τον Αριστοφάνη. Νομίζουν ότι άμα βάλουν ένα
κοστούμι ή ένα αυτοκίνητο στον επιδαύρειο χώρο κάνουνε πρωτοπορία. Άμα είναι
έτσι η πρωτοπορία η όπισθεν πώς μπαίνει;»
Ο Αριστοφάνης μας συμβουλεύει
και στην πτώση της αυλαίας.«Να είμαστε πιο
ακριβοί σε όλα.» Θέλουμε;
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου