Philippe Pozzo di Borgo (Omar Sy-Francois Cluzet)

«Πιστεύω ότι έχει πολύ απλό πυρήνα. Μια ανθρώπινη ιστορία, η οποία μεταφέρει πολιτισμό και πολιτική. Καθένας από μας έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα στη ζωή του και το να βλέπεις αυτούς τους απίθανους ανθρώπους να βοηθούν ο ένας τον άλλον στη διαδρομή, με ζεστασιά και χιούμορ, χτυπά μια χορδή.  Με τον καιρό, όταν η ζωή έχει γίνει δύσκολη για πολλούς ανθρώπους, όταν απομονώνονται, είναι όμορφο να βλέπεις μια ιστορία για τον θρίαμβο και τη φιλία.» αυτά ήταν τα λόγια του Omar Sy για την ταινία ¨The Intouchables¨ ή στα ελληνικά ¨Οι Άθικτοι¨.

Στο έργο αυτό, παρουσιάζεται η ζωή ενός τετραπληγικού, του Philippe (Francois Cluzet) και η σχέση του με τον Driss (Omar Sy), τον άνθρωπο που τον φρόντιζε (Abdel Selloul, το πραγματικό του όνομα). Η γνωριμία τους μάλιστα ξεκίνησε όταν ο δεύτερος έχοντας βγει από τη φυλακή, όπου βρισκόταν έξι μήνες για ληστεία προσπάθησε να χαρεί τα προνόμια της ανεργίας του. Δυστυχώς για τον ίδιο, όπως πίστευε τότε τουλάχιστον, και κάπως απρόσμενα ο Philippe τον προσέλαβε και η ζωή των δύο άλλαξε. Αυτή είναι μια αληθινή ιστορία, η οποία παρά το ¨βαρύ¨ του θέματος παρασύρει με το χιούμορ, τη δύναμη και την αισιοδοξία της, τα στοιχεία που εμείς οι ¨αρτιμελείς¨, ¨υγιείς¨ και κατά τα άλλα ευτυχισμένοι, τόσο ζητιανεύουμε.

Κι αν ο Driss δεν ήταν ο κατ’ εξοχήν συμπαθής ήρωας, ο Omar Sy δεν προβληματιζόταν. «Δεν ανησυχούσα μήπως οι άνθρωποι δεν τον συμπαθήσουν. Ένιωθα πως ο πυρήνας του ήταν πολύ συμπαθής. Ήταν ένας τύπος με μια δύσκολη ιστορία στις πλάτες του, που προσπαθούσε να τα βγάλει πέρα. Αυτό οδήγησε σε κάποιες ¨αντιπαθητικές¨ αποφάσεις. Είχε έναν αξιοθαύμαστο τρόπο να βλέπει πέρα από τις συνθήκες. Οι άνθρωποι γι’ αυτόν ήταν άνθρωποι, όχι αυτό που έκαναν ή είχαν, αλλά το ποιοι ήταν.  Η ικανότητα να το βλέπεις αυτό είναι χάρισμα.»    

Κι αν ο Driss χαρακτηρίζεται αντιπαθής είναι ακριβώς γι’ αυτόν τον διαφορετικό τρόπο που αντιμετωπίζει τον κόσμο και τους ανθρώπους. Είναι εκείνος, που δίπλα στον πραγματικό ήρωα, δίνει το φως και τελικά τη δύναμη στον πρώτο, να υπερβεί τον εαυτό του και τον κάθε μέσο, ¨φυσιολογικό¨ άνθρωπο... « Δε χλευάζει ποτέ τον Philippe. Δε τον λυπάται, γιατί δεν αισθάνεται ανώτερος με κανένα τρόπο. Όσο ήταν αληθινός με αυτό, δεν πιστεύω ότι μπορούσε να γίνει προσβλητικός. Είναι ο χαρακτήρας, που στην ταινία βλέπει πέρα από τις αναπηρίες του Philippe. Τα πολιτικώς μη ορθά γίνονται προσβλητικά, όταν πηγάζουν από μία θέση κριτικής. Ο Driss δεν κρίνει.»

Ο  Francois Cluzet, από την άλλη μεριά, γνώρισε τον Philippe. «Το πιο αξιοπρόσεκτο σε εκείνον ήταν ¨η χαρά της ζωής¨! Είναι κάποιος που υποφέρει από ένα πραγματικά σοβαρό θέμα, αλλά το κρύβει και το μόνο που βλέπεις είναι η ¨χαρά της ζωής¨.»

Οι άνθρωποι, ωστόσο, δε φαίνονται εξοικειωμένοι με τη ¨χαρά της ζωής¨... «Καθώς γυρίζαμε την ταινία, όποτε ήμουν στην αναπηρική καρέκλα, έβλεπα τους ανθρώπους να απομακρύνονται από μένα. Βίωσα την εμπειρία ενός ανθρώπου που είναι καθηλωμένος στην αναπηρική καρέκλα: οι άνθρωποι δε θέλουν να σε πλησιάσουν. Αισθάνονται πως αυτός είναι κάποιος που υποφέρει και είναι απρόσιτοι. Ίσως υπάρχει κάτι μεταδοτικό γι’ αυτούς και έτσι στέκονταν μακριά από μένα. Στο τέλος, όταν μπορούσα να σηκωθώ, ήμουν χαρούμενος, γιατί τουλάχιστον τότε μπορούσα να αλληλεπιδράσω μαζί τους.»

Αλλά ήρθε η στιγμή για τον αληθινό ήρωα της υπόθεσης... τον Philippe Pozzo di Borgo... «Πιστεύω ότι εμείς οι ανάπηροι δε θα έπρεπε να είμαστε οι μόνοι φιλικοί. Στην πραγματικότητα όλοι βασιζόμαστε ο ένας στον άλλον. Όλοι χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Αν οι μη ανάπηροι ήταν επίσης φιλικοί σε μας, αλλά και μεταξύ τους, ο κόσμος θα ήταν ένα πιο ευχάριστο μέρος. Η καλοσύνη είναι καλή για όλους.»

Η ταινία τον έκανε φυσικά ευρέως γνωστό. «Ίσως η διασημότητα που απέκτησα να είναι χρήσιμη για ανθρώπους σε αναπηρικές καρέκλες και ίσως και για μη ανάπηρους. Δεν είμαι εναντίον στο να είμαι ο κλόουν του συστήματος. Είναι ok. Ανέκαθεν ήμουν πεπεισμένος ότι έχουμε μία ευθύνη, ανεξάρτητα από την κατάσταση της υγείας μας.»

Έμεινε παράλυτος στα 42 του, ύστερα από ένα ατύχημα. «Απαιτείται μία συγκεκριμένη ωριμότητα μετά από λίγο. Δε με νοιάζει τι σκέφτονται οι άνθρωποι για μένα. Είναι κάπως έτσι: η κοινωνία δίνει μεγάλη αξία σε πράγματα όπως η νεότητα και η απόδοση και στο να είσαι αθλητικός και γεμάτος ενέργεια. Γι’ αυτό πολύ άνθρωποι έχουν πρόβλημα με το να συνηθίσουν στο γεγονός, πως έχουμε επιβραδυνθεί τόσο πολύ και έχουμε τόσο μικρή ικανότητα να αντιδράσουμε. Οι άνθρωποι μας φοβούνται. Το μοναδικό που μπορούμε να κάνουμε είναι να τους σαγηνέψουμε με τα χαμόγελα και το χιούμορ μας. Μόλις γίνει η σύνδεση, τελείωσε. Αγγίξτε μας!»

Η σύνδεση αυτή γίνεται...ανθρώπινα... «Όποτε μια γυναίκα με πλησιάζει, της ζητάω να με αγκαλιάσει. Ζητώ από τους άντρες να μου σφίξουν το χέρι. Είναι ένας τρόπος να καθησυχάσεις τους ανθρώπους, επειδή φοβούνται την ίδια τους την αδυναμία.»

Και ο φόβος αυτός συχνά εκφράζεται με τον χειρότερο τρόπο... « Στο Παρίσι, περιστασιακά πέφτω από την αναπηρική καρέκλα. Τότε λέω στους ανθρώπους: ¨Μπορείτε σας παρακαλώ να με βάλετε πίσω στην αναπηρική μου καρέκλα;¨ Αλλά κανείς δε με ακουμπά. Συνήθως πρέπει να περιμένουμε την πυροσβεστική. Αλλά αυτό είναι μέρος αυτού που αποκαλώ δική μου δουλειά.»

Και κάπου πάντα στη ζωή υπάρχει μια ειρωνεία με πολύ χιούμορ... Στις λαμπρές μέρες πριν το ατύχημα ήταν ένας από αυτούς τους ανθρώπους. «Ήμουν τόσο επιτυχημένος, γρήγορος που ούτε πρόσεχα τους άλλους ανθρώπους. Δεν έβλεπα πως υπήρχαν άνθρωποι που ζούσαν σε έναν διαφορετικό ρυθμό. Κατά μία έννοια, χρειαζόμουν το χτύπημα στο κεφάλι για να σταματήσω και να καταλάβω τι συνέβαινε πραγματικά.» Ήταν ένας από μας... «Όταν ήμουν νέος και υγιής, είχα την εντύπωση πως θα παρέμενα νέος για πάντα.» Και τελικά έμαθε...με τον άσχημο τρόπο... «Απ’ όταν έμεινα ανάπηρος, εκτίμησα κάθε δευτερόλεπτο. Εκτός αυτού, είναι πολύ έντονο να ζεις έναν χρόνο σαν ανάπηρος, παρά εφτά σαν υγιής.»

Μετάνιωσε άραγε για εκείνον τον άνθρωπο που έτρεχε δίχως να βλέπει γεμάτος αλαζονεία; «Αν γνώριζα τι θα συνέβαινε, θα συμπεριφερόμουν διαφορετικά. Αλλά υπάρχει τόσος θόρυβος στην κοινωνία μας, τόση κινητικότητα, που συνήθως δε βλέπεις την αλήθεια. Συχνά λέω πως θα ήθελα να επιστρέψω στον κόσμο της υγείας και της δουλειάς, υπό έναν όρο: ότι θα μπορούσα να επιστρέψω με τις αποσκευές μου σαν άτομο με αναπηρία.»

 Και το χιούμορ που κάνει την ταινία ανάλαφρη για να μη βαρύνει ψυχικά εμάς που τη βλέπουμε και δεν αντέχουμε τα δράματα, γι’ αυτούς είναι μια αναγκαία  πραγματικότητα και μια άμυνα. « Είναι ένα εργαλείο. Συνεχώς φοβάμαι πως θα βρεθώ μόνος μου να κάθομαι σε μια γωνία, γιατί δεν έχω πλέον τη φυσική δύναμη να σε πείσω να με βοηθήσεις. Μπορώ μόνο να σε κάνω να γελάσεις. Τότε θα με προσέξεις. Η διαφυγή στο χιούμορ είναι ένας πραγματιστικός τρόπος να τα βρεις με την κατάστασή σου και είναι καλύτερο για όποιον εμπλέκεται.»

Ακόμη και ο ίδιος μιλά σκληρά για τον εαυτό του και πάλι με έναν δικό του τρόπο, που κρύβει περισσότερο δύναμη, παρά αυτολύπηση και λιποψυχία. «Ο Pozzo έχει χάσει τον ανδρισμό του. Έχει γίνει γερμένος πύργος της Πίζας, πάντα κλίνει προς τη μία ή την άλλη πλευρά.» Και ο λόγος; «Γιατί πρέπει να είσαι ειλικρινής απέναντι στα πράγματα. Εδώ δεν είμαστε σε μια ταινία του σινεμά. Μπορείς να απαλλάξεις τον εαυτό σου ακόμη και από την πιο δύσκολη κατάσταση, αν μπορείς καθαρά να ονομάσεις τη μοίρα σου και αν την αποδεχτείς, αλλά μόνο τότε.»

Σε κάθε μας ατυχία, εμείς οι ευθυνόφοβοι, πιστοί ή μη, κατηγορούμε τον θεό. Αλλά εκείνος όχι. «Αν υπάρχει Θεός, σίγουρα δεν είναι αυτός που πρέπει να κατηγορήσεις. Δε το ήθελε. Είναι κακοτυχία, ένα ατύχημα, ένα λάθος που κάναμε, αλλά είναι επίσης μια ευκαιρία για μας. Ίσως ήμασταν κάπως στο λανθασμένο μονοπάτι και διορθωθήκαμε. Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας λόγος. Όπως και να ‘χει, δεν είμαι θυμωμένος με κανέναν εξαιτίας του ατυχήματός μου, δεν κατηγορώ κανέναν στη γη ή τον ουρανό. Προσπαθώ να κάνω το καλύτερο με αυτό.»

Τελικά, ζούμε μέσα σε τείχη, που οι ίδιοι χτίζουμε. «Είμαστε σε μια κοινωνία που βάζει όρια στα επιτεύγματα και εγώ ήμουν ένας από αυτούς που τα κατάφεραν καλά. Αλλά τα standards ανεβαίνουν διαρκώς τόσο πολύ, ώστε οι  άνθρωποι να συνθηκολογούν και να περιθωριοποιούνται. Υπάρχουν ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι που βρίσκονται στο σύστημα και ολοένα περισσότεροι που σπρώχνονται στο περιθώριο. Η οικονομική κρίση, η οποία στην πραγματικότητα είναι απλώς μία λογική συνέπεια όλου αυτού του παραλογισμού, έχει επιταχύνει την εξέλιξη αυτή. Οι άνθρωποι πάσχουν από νευρώσεις, γίνονται εσωστρεφείς, δε  μπορούν να το διαχειριστούν, αποκλείονται ή αισθάνονται αποκλεισμένοι. Η ανθρωπότητα έχει χάσει το νόημα της ζωής.»

Ως ταινία, πέρα από τη μεγάλη της απήχηση, κέρδισε και πολλά βραβεία...«Τα βραβεία είναι καλά, γιατί ο κόσμος, βλέπει κάτι που ίσως διαφορετικά να προσπερνούσε.» Και για να καταλάβει κανείς το κλίμα και το μήνυμα της ταινίας, αρκεί η επιθυμία του  Omar Sy… «…όταν ο κόσμος δει την ταινία να χαμογελάσει.»

Αν σας ενδιαφέρει ένα έργο σε παρόμοιο ύφος και κλίμα, δοκιμάστε το ¨The Sessions¨ή ¨Μαθήματα Ενηλικίωσης¨(επίσης αληθινή ιστορία). Εκεί που ο Mark O'Brien, ήδη από την αρχή διεκδικεί τη θέση που του αξίζει...  ¨Αποφοίτηση.  Σήμερα ακούω το χειροκρότημα του πλήθους. Δέχομαι τα συγχαρητήρια των φίλων. Σήμερα αναρωτιέμαι αν έχω βρει χώρο ανάμεσα στους υπολοίπους, που σπούδασαν, διάβασαν, έγραψαν και πέρασαν το τεστ φορώντας την τήβεννο. Σήμερα ελπίζω σε αυτήν εδώ τη σκηνή να βλέπετε έναν άνθρωπο.»

Πηγές: AwardsDaily, spiegelonline, comingsoon.net,