Οδυσσέας Ελύτης

                                                                                      Επιμέλεια : Ιωάννα Μπίθα  
                                                                                                 synenteuxis.gr

  Ένας κορυφαίος Έλληνας ποιητής,  γεννημένος το 1911 και βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979 για το έργο του «Άξιον Εστί»,  ο Οδυσσέας Ελύτης έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές και τα ύψιστης ποιότητας έργα του έχουν πολλάκις συγκριθεί με αυτά του Σολωμού, του Παλαμά και του Σικελιανού.

   Παρά το γεγονός ότι ο μεγάλος ποιητής μεγάλωσε με οικονομική άνεση, εκείνος ομολογούσε πως το μόνο που επιθυμούσε ήταν να υπηρετήσει την Ποίηση, «Υπήρξα και είμαι υπέρ του ολίγιστου εις τα υλικά πράγματα και υπέρ του μέγιστου εις το πνευματικό επίπεδο και εις την ποιότητα» γι’αυτό και έμεινε επί πολλά χρόνια στο ίδιο ταπεινό  διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας, «ένας χώρος ίσαμε δεκαπέντε βήματα μάκρος, λειτουργικός όπως ένα ποίημα, όπου μπορώ να κοιμάμαι και να ερωτεύομαι, όπου μπορώ να γράφω και να δέχομαι φίλους», όπως έλεγε.    Δήλωνε κατηγορηματικά την αποστροφή του προς το πνεύμα της εποχής,  «...Με ενοχλεί η απομάκρυνση από τις αισθήσεις (...). Δυστυχώς  και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα -αδίκως-  η Ποίηση τείνει προς έναν εγκεφαλισμό. Και κυρίως είναι υπόδουλη σε συμπλεγματικές καταστάσεις. Επηρεάζεται από ένα κύμα σαδομαζοχισμού και ενοχών που μας έφεραν  τα δόγματα–χριστιανισμοί, μαρξισμοί,ιδεαλισμοί (...).Και οι περισσότεροι ποιητές θεωρούν ότι αυτό θα πρέπει να είναι το υλικό τους». Ο ίδιος εξέφραζε την απογοήτευσή του υποστηρίζοντας πως «σήμερα υπάρχει ''κάτι που σφραγίζει την ψυχή''», ενώ η λύση που πρότεινε για την έξοδο από αυτή την κατάσταση ήταν η χρήση των «όπλων» του : «Τα όπλα μου είναι η ομορφιά και η αθωότητα. Και προτείνω έναν τρόπο ζωής που για να σταθεί να μην έχει ανάγκη από υποσημειώσεις. Θεωρώ την Ποίηση ως μια πηγή αθωότητας γεμάτης από επαναστατικές δυνάμεις.  Μ΄αυτήν αγωνίζομαι. Η ομορφιά και η αθωότητα έχουν μεγάλη δύναμη κι αν έχω λάθος θα το δείξει ο χρόνος. Σήμερα δεν το καταλαβαίνουν. Σήμερα θεωρούν την ομορφιά κάτι απλοϊκό και αντιδρούν σε τούτα που λέω. Τα θεωρούν λόγια ενός ανύποπτου ανθρώπου».   Ο Οδυσσέας Ελύτης δεν εντάχθηκε ποτέ σε κάποια ιδεολογία και σχετικά με αυτό είχε πει πολύ χαρακτηριστικά: «Δεν εγεννήθηκα για ν’ανήκω πουθενά. Το έργο μου για να πραγματοποιηθεί απαιτεί ανεξαρτησία κινήσεων. Μια ζωή ελεύθερη, κοινωνικά και ερωτικά».    Όσον αφορά την γνώμη των άλλων ο μεγάλος ποιητής είχε υποστηρίξει πως: «Οι μισοί νομίζουν πως όλα μου ήρθαν εύκολα και ότι ήμουν ένας τυχερός. Οι άλλοι μισοί έχουν την εντύπωση πως είμαι ένας ασκητής ο οποίος στερήθηκε τις χαρές της ζωής για να ολοκληρώσει το έργο του. Αξιέπαινος σκέψις, αλλά ούτε και αυτή ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Απεναντίας ήμουν δοσμένος εις τες ηδονές, που λέει και ο Καβάφης, και στα ταξίδια(...).Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Δεν ήμουν ποτέ μποέμ –πράγμα που συνδέεται ίσως με κάποια αθλιότητα- αλλά ήθελα ανέκαθεν να εξακολουθώ να ζω ως φοιτητής. Μου καταργούσε την έννοια της ηλικίας και μου έδινε την αίσθηση ότι παραμένω 25 χρονών. Εκείνο λοιπόν που νομίζουν οι άλλοι ότι στερήθηκα είναι αυτό που δεν μου αρέσει».    Αναφορικά με τις σχέσεις και το τίμημα του να ζει κάποιος μια ποιητική ζωή αναρωτιόταν: « Γιατί να υπάρχει κάποιο τίμημα;  Πρέπει να υπάρχει η ελευθερία του να ζεις όπως αισθάνεσαι. Εγώ είμαι υπέρ του γάμου , αλλά για τους άλλους. Κι όλη μου τη ζωή είχα μεγάλες παρέες και σχέσεις με νέα κορίτσια. Σ’αυτά (...)βρήκα πολύ μεγαλύτερη ανταπόκριση και κατανόηση απ'ό,τι στους επώνυμους κριτικούς. Οφείλω σε τέτοιες σχέσεις πάρα πολλά έργα(...). Είναι θέμα ευαισθησίας και δεκτικότητας. Όμως δεν το καταλαβαίνουν αυτό σήμερα. Δεν καταλαβαίνουν την αγιότητα των αισθήσεων».    Πώς έβλεπε όμως ο ίδιος την Ποίηση; «Νομίζω ότι η Ποίηση πρέπει να είναι μυστηριώδης, συνάμα διαφανής, με καθαρότητα και με ένα οιονεί γεωμετρικό υπόβαθρο. Είναι πολύ δύσκολο να το επιτύχεις σε ένα ποίημα να είναι διάφανο και οργανωμένο και ταυτοχρόνως πλήρες πυκνού μυστηρίου (...). Εγώ δεν το πέτυχα όλες τις φορές κι έχω ποιήματα που μένουν 10 χρόνια στο συρτάρι γιατί μου λείπει μια λέξη».   Στο ερώτημα αν κάποιος εν τέλει γεννιέται ή γίνεται ποιητής ο Οδ. Ελύτης είχε υποστηρίξει πως : «Νομίζω γεννιέται κανείς ποιητής, όπως γεννιέται μουσικός ή ζωγράφος. Αυτό μου δείχνει η πείρα μου, καθώς εκείνοι που στο τέλος αξίζουν αποδεικνύεται ότι παρουσίαζαν μια κλίση από μικροί. Δεν αρκεί όμως αυτό. Πρέπει να είσαι αφοσιωμένος στην Ποίηση(...). Είναι δουλειά. Επίπονος και λίγο άχαρη, γιατί η ικανοποίηση βγαίνει εκ των υστέρων(...).Θέλει σκέψη πολλή και δεν μπορείς να χαρείς κατά τη διάρκεια της δημιουργίας(...)αλλά μόνο όταν καθοριστεί η τελευταία λέξη σου(...).Δεν πρέπει καθόλου ν'αποξενώνεσαι από την Ποίηση. Πρέπει να την καλλιεργείς συνεχώς. Σαν να΄σαι γεωργός».  

   Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι ο Οδυσσέας Ελύτης ανήκε στους «γεννημένους ποιητές».  Η καρδιά του τον πρόδωσε τον Μάρτιο του 1996 όμως τα έργα του παραμένουν έως σήμερα αξεπέραστες ποιητικές δημιουργίες. Ο ίδιος προτρέπει μέσα από τη Μαρία Νεφέλη να κάνουμε «ένα άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά», ένα άλμα όπως το δικό του,  με το οποίο νίκησε τη φθορά και κατέστη διαχρονικός και αθάνατος μέσα από τα έργα του, τα οποία μας άφησε ως κληρονομιά.

                                                                                  Πηγή: ''ΤΑ ΝΕΑ'' (3 Νοε 1990)