Επιμέλεια: Ιωάννα Μπίθα
www.synenteuxis.gr
www.synenteuxis.gr
O Ernest Hemingway (21 Ιουλίου 1899 – 2
Ιουλίου 1961) έμεινε γνωστός ως ένας
άνθρωπος ιδιότροπος, μοναχικός , μελαγχολικός και εθισμένος στο αλκοόλ. Τα αρνητικά σχόλια σχετικά
με τον χαρακτήρα του, βέβαια, δεν αναιρούσαν το μεγάλο του ταλέντο, ίσως
μάλιστα να είναι εύλογο να θεωρήσουμε πως αποτελούσαν την πηγή του ταλέντου
αυτού, για το οποίο βραβεύτηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας τον Οκτώβριο του 1954. Τελικά
όμως, ήταν ο αλκοολισμός, οι αρρώστιες και η πάλη με την κατάθλιψη που τον
οδήγησαν στην αυτοκτονία λίγο πριν τα εξηκοστά δεύτερα γενέθλιά του. Φυσικά, τα μοναδικά του έργα επέζησαν
και διαβάζονται ευρέως μέχρι σήμερα ενώ ο ίδιος μνημονεύεται ως ένας από τους
σημαντικότερους λογοτέχνες.
Η συνέντευξη που ακολουθεί είχε δοθεί το Μάιο του 1954 στον George Plimpton:
Είναι πραγματικά ευχάριστες οι ώρες της συγγραφής;
Πολύ.
Μπορείτε να μας μιλήσετε για τις ώρες αυτές; Πότε δουλεύετε; Έχετε συγκεκριμένο ωράριο;
Όταν δουλεύω πάνω σε ένα βιβλίο ή κάποια ιστορία γράφω κάθε πρωί αμέσως μόλις βγει ο ήλιος. Τότε δεν υπάρχει κανείς να με ενοχλήσει, έχει δροσιά ή και κρύο, και ξεκινάω τη δουλειά μου και ζεσταίνομαι καθώς γράφω. Γράφω μέχρι να φτάσω στο σημείο όπου έχω ακόμα έμπνευση και ξέρω πώς θέλω να συνεχίσω, και τότε σταματάω και προσπαθώ να περάσω τις ώρες μου μέχρι να ξαναρχίσω το επόμενο πρωί. Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι ξεκινάς στις έξι το πρωί, και ότι συνεχίζεις ως το μεσημέρι ή σταματάς πριν από αυτό. Όταν σταματάς νιώθεις τόσο άδειος, αλλά ταυτόχρονα ποτέ εντελώς κενός, νιώθεις πλήρης, όπως όταν έχεις κάνει έρωτα με κάποιον που αγαπάς. Τίποτα δεν μπορεί να σε πληγώσει, τίποτα δεν μπορεί να συμβεί, και εννοώ τίποτα, έως την επόμενη μέρα που θα το ξανακάνεις. Το πραγματικά επώδυνο όμως είναι η αναμονή ως την επόμενη μέρα.
Κάνετε κάποιες αλλαγές σε όσα έχετε γράψει την προηγούμενη μέρα όταν τα ξαναδιαβάζετε την επόμενη; Η΄ αυτό το κάνετε όταν πλέον έχει ολοκληρωθεί το έργο ;
Πάντα κάνω αλλαγές σε όσα γράφω την κάθε μέρα. Όταν το έργο έχει ολοκληρωθεί όπως είναι φυσικό το ελέγχω ολόκληρο. Επίσης, είναι μια ακόμη ευκαιρία να το διορθώσω και να κάνω κάποιες αλλαγές όταν το γράφει κάποιος άλλος και το βλέπω τυπωμένο. Είμαι ευγνώμων για αυτές τις διαφορετικές ευκαιρίες.
(...)
Υπάρχουν κάποια μέρη στα οποία έχετε ανακαλύψει ότι είστε πιο αποδοτικός; Ή μήπως το περιβάλλον έχει μικρή σημασία για τη συγγραφή ενός έργου;
Έχω δουλέψει καλά παντού. Θέλω να πω, πως είμαι σε θέση να εργαστώ καλά κάτω από ποικίλες συνθήκες. Τα τηλεφωνήματα όμως και οι επισκέπτες είναι οι συνήθεις καταστροφείς της δουλειάς.
Απαιτείται συναισθηματική σταθερότητα για να είστε σε θέση να γράψετε καλά; Μου είπατε κάποτε πως γράφετε καλύτερα όταν είστε ερωτευμένος. Θα μπορούσατε να επεκταθείτε λίγο περισσότερο πάνω σε αυτό;
Τι ερώτηση ! Πάντως παίρνετε άριστα για την προσπάθεια. Μπορώ να γράψω οποιαδήποτε στιγμή είμαι μόνος και δεν με ενοχλεί κανείς. Η΄ καλύτερα, μπορώ να γράψω αν είμαι αρκετά αποφασισμένος να το κάνω. Σίγουρα βέβαια πιο ωραία μπορεί κανείς να γράψει όταν είναι όταν είναι ερωτευμένος. Αν όλα αυτά σας ακούγονται ίδια , τότε θα προτιμούσα να μην επεκταθώ περισσότερο.
Και σχετικά με την οικονομική άνεση, θα μπορούσε αυτή να αποτελέσει αρνητικό παράγοντα για τη διαδικασία της συγγραφής;
Αν την αποκτούσε κανείς πολύ νωρίς και αγαπούσε τη ζωή όσο αγαπούσε τη δουλειά του, τότε σίγουρα θα απαιτούσε πολύ μεγάλη δύναμη για να αντισταθεί στους πειρασμούς. Όταν όμως η συγγραφή έχει γίνει η μεγαλύτερη ακολασία σου και η μεγαλύτερη ευχαρίστησή σου τότε μόνο ο θάνατος μπορεί να τη σταματήσει. Σίγουρα η αίσθηση της οικονομικής ασφάλειας αποτελεί μεγάλη βοήθεια, καθώς σε αποτρέπει από το άγχος. Το άγχος καταστρέφει την ικανότητα συγγραφής. Η άσχημη κατάσταση της υγείας είναι επίσης κακή καθώς προκαλεί άγχος το οποίο προσβάλλει το υποσυνείδητο και καταστρέφει τα αποθέματα σε ενέργεια.
Μπορείτε να θυμηθείτε τη στιγμή που αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας;
Όχι, πάντα ήθελα να γίνω συγγραφέας.
Ποια θεωρείτε πως θα μπορούσε να είναι η πνευματικά καλύτερη εκπαίδευση για κάποιον επίδοξο συγγραφέα;
Ας πούμε πως θα πρέπει να βγει έξω και να κρεμάσει τον εαυτό του γιατί θεωρεί τη διαδικασία της συγγραφής απίστευτα δύσκολη. Στη συνέχεια θα πρέπει να τεμαχιστεί χωρίς έλεος και τότε να αναγκάσει τον εαυτό του να γράψει, όπως μπορεί, για το υπόλοιπο της ζωής του. Τουλάχιστον έτσι θα έχει την ιστορία του απαγχονισμού του για να ξεκινήσει.
Στο Παρίσι τη δεκαετία του ’20, αισθανθήκατε σαν να ανήκετε σε κάποια καλλιτεχνική ομάδα μαζί με άλλους συγγραφείς και καλλιτέχνες;
Όχι. Δεν υπήρχε κάτι τέτοιο. Σεβόμασταν ο ένας τον άλλο. Σεβόμουν πολλούς ζωγράφους, αρκετούς συνομηλίκους, και άλλους μεγαλύτερους – τον Γκρις, τον Πικάσο, τον Μπρακ, τον Μονέ (ο οποίο τότε ζούσε ακόμα) – και κάποιους ποιητές : τον Τζόις, τον Έζρα.
(...)
Φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια αποφεύγετε να κάνετε παρέα με άλλους συγγραφείς. Για ποιο λόγο;
Aυτό είναι ακόμα πιο περίπλοκο. Όσο συνεχίζεις να γράφεις, τόσο πιο μόνος είσαι. Οι περισσότεροι και οι πιο ηλικιωμένοι καλύτεροί σου φίλοι πεθαίνουν. Άλλοι μετακομίζουν. Δεν τους βλέπεις , παρά μόνο σπάνια, αλλά τους γράφεις και έχεις περίπου την ίδια επικοινωνία σαν να ήσουν πράγματι μαζί τους σε κάποιο καφέ όπως τον παλιό καλό καιρό . Ανταλλάσσεις κωμικές και κάποιες φορές αστείες ή άσεμνες κουβέντες, και είναι σαν να τους μιλάς. Αλλά είσαι περισσότερο μόνος επειδή έτσι πρέπει να δουλεύεις και ο χρόνος της δουλειάς μικραίνει συνεχώς κι αν τον ξοδεύεις νιώθεις σαν να έχεις διαπράξει κάποια αμαρτία για την οποία δεν υπάρχει συγχώρεση.
(....)
Παίζατε ποτέ κάποιο μουσικό όργανο;
Παλιά έπαιζα τσέλο. Η μητέρα μου με κράτησε μακριά από το σχολείο για έναν ολόκληρο χρόνο για να μελετήσω μουσική και αντίστιξη. Νόμιζε πως είχα έφεση, αλλά δεν είχα σε καμία περίπτωση ταλέντο. Παίζαμε μουσική δωματίου – κάποιος ερχόταν και έπαιζε βιολί, η αδερφή μου έπαιζε βιόλα και η μητέρα μου πιάνο. Αυτό το τσέλο..έπαιζα χειρότερα από οποιονδήποτε άλλο στη γη.
(...)
Θα λέγατε πως υπάρχει συμβολισμός στα μυθιστορήματά σας;
Yποθέτω πως υπάρχουν σύμβολα εφόσον οι κριτικοί επιμένουν να τα εντοπίζουν. Αν δεν σας πειράζει , δεν μου αρέσει να μιλάω , ούτε να με ρωτάνε γι’αυτά. Μου είναι ήδη αρκετά δύσκολο να γράφω βιβλία και ιστορίες , πόσο μάλλον να μου ζητάνε να τα εξηγώ κιόλας. Κάτι τέτοιο θα στερούσε τη δουλειά των αναλυτών. Εφόσον λοιπόν πέντε ή έξι αναλυτές μπορούν και συνεχίζουν, τότε γιατί να παρέμβω στη δουλειά τους; Διαβάστε οτιδήποτε γράφω για να πάρετε ευχαρίστηση από την ανάγνωση. Οτιδήποτε άλλο εντοπίσετε θα είναι η προσωπική σας εκδοχή που θα προσδώσετε στο έργο κατά την ανάγνωση.
(...)
Πόσο ολοκληρωμένη είναι στο μυαλό σας η σύλληψη μιας σύντομης ιστορίας; Αλλάζουν όσο προχωράτε τη συγγραφή σας το θέμα, η πλοκή ή οι χαρακτήρες;
Μερικές φορές συμβαίνει να γνωρίζεις την ιστορία από την αρχή. Άλλες φορές χρειάζεται να τη δημιουργείς όσο προχωράς και να μην έχεις ιδέα ποια θα είναι η έκβασή της. Όλα αλλάζουν όσο προχωράς. Αυτό είναι που προκαλεί την εξέλιξη στην ιστορία. Κάποιες φορές η εξέλιξη είναι τόσο μικρή ώστε δεν διακρίνεται. Αλλά υπάρχει πάντα αλλαγή και πάντα εξέλιξη.
(...)
Μετακινείστε από το ένα λογοτεχνικό έργο σε ένα άλλο ή συνεχίζετε μέχρι να ολοκληρώσετε αυτό που έχετε ξεκινήσει;
To γεγονός ότι διακόπτω τη σοβαρή δουλειά μου για να απαντήσω σε αυτές τις ερωτήσεις αποδεικνύει πως είμαι τόσο χαζός που κανονικά θα έπρεπε να τιμωρηθώ αυστηρά. Και θα τιμωρηθώ. Μην ανησυχείτε.
Αισθάνεστε ανταγωνιστικά σε σχέση με τους άλλους συγγραφείς;
Ποτέ. Παλαιότερα προσπαθούσα να γράφω καλύτερα από κάποιους νεκρούς συγγραφείς για την αξία των οποίων ήμουν σίγουρος. Για πολύ καιρό τώρα προσπαθώ απλά να γράφω όσο καλύτερα μπορώ. Κάποιες φορές είμαι τυχερός και γράφω καλύτερα απ΄όσο μπορώ.
Είναι πραγματικά ευχάριστες οι ώρες της συγγραφής;
Πολύ.
Μπορείτε να μας μιλήσετε για τις ώρες αυτές; Πότε δουλεύετε; Έχετε συγκεκριμένο ωράριο;
Όταν δουλεύω πάνω σε ένα βιβλίο ή κάποια ιστορία γράφω κάθε πρωί αμέσως μόλις βγει ο ήλιος. Τότε δεν υπάρχει κανείς να με ενοχλήσει, έχει δροσιά ή και κρύο, και ξεκινάω τη δουλειά μου και ζεσταίνομαι καθώς γράφω. Γράφω μέχρι να φτάσω στο σημείο όπου έχω ακόμα έμπνευση και ξέρω πώς θέλω να συνεχίσω, και τότε σταματάω και προσπαθώ να περάσω τις ώρες μου μέχρι να ξαναρχίσω το επόμενο πρωί. Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι ξεκινάς στις έξι το πρωί, και ότι συνεχίζεις ως το μεσημέρι ή σταματάς πριν από αυτό. Όταν σταματάς νιώθεις τόσο άδειος, αλλά ταυτόχρονα ποτέ εντελώς κενός, νιώθεις πλήρης, όπως όταν έχεις κάνει έρωτα με κάποιον που αγαπάς. Τίποτα δεν μπορεί να σε πληγώσει, τίποτα δεν μπορεί να συμβεί, και εννοώ τίποτα, έως την επόμενη μέρα που θα το ξανακάνεις. Το πραγματικά επώδυνο όμως είναι η αναμονή ως την επόμενη μέρα.
Κάνετε κάποιες αλλαγές σε όσα έχετε γράψει την προηγούμενη μέρα όταν τα ξαναδιαβάζετε την επόμενη; Η΄ αυτό το κάνετε όταν πλέον έχει ολοκληρωθεί το έργο ;
Πάντα κάνω αλλαγές σε όσα γράφω την κάθε μέρα. Όταν το έργο έχει ολοκληρωθεί όπως είναι φυσικό το ελέγχω ολόκληρο. Επίσης, είναι μια ακόμη ευκαιρία να το διορθώσω και να κάνω κάποιες αλλαγές όταν το γράφει κάποιος άλλος και το βλέπω τυπωμένο. Είμαι ευγνώμων για αυτές τις διαφορετικές ευκαιρίες.
(...)
Υπάρχουν κάποια μέρη στα οποία έχετε ανακαλύψει ότι είστε πιο αποδοτικός; Ή μήπως το περιβάλλον έχει μικρή σημασία για τη συγγραφή ενός έργου;
Έχω δουλέψει καλά παντού. Θέλω να πω, πως είμαι σε θέση να εργαστώ καλά κάτω από ποικίλες συνθήκες. Τα τηλεφωνήματα όμως και οι επισκέπτες είναι οι συνήθεις καταστροφείς της δουλειάς.
Απαιτείται συναισθηματική σταθερότητα για να είστε σε θέση να γράψετε καλά; Μου είπατε κάποτε πως γράφετε καλύτερα όταν είστε ερωτευμένος. Θα μπορούσατε να επεκταθείτε λίγο περισσότερο πάνω σε αυτό;
Τι ερώτηση ! Πάντως παίρνετε άριστα για την προσπάθεια. Μπορώ να γράψω οποιαδήποτε στιγμή είμαι μόνος και δεν με ενοχλεί κανείς. Η΄ καλύτερα, μπορώ να γράψω αν είμαι αρκετά αποφασισμένος να το κάνω. Σίγουρα βέβαια πιο ωραία μπορεί κανείς να γράψει όταν είναι όταν είναι ερωτευμένος. Αν όλα αυτά σας ακούγονται ίδια , τότε θα προτιμούσα να μην επεκταθώ περισσότερο.
Και σχετικά με την οικονομική άνεση, θα μπορούσε αυτή να αποτελέσει αρνητικό παράγοντα για τη διαδικασία της συγγραφής;
Αν την αποκτούσε κανείς πολύ νωρίς και αγαπούσε τη ζωή όσο αγαπούσε τη δουλειά του, τότε σίγουρα θα απαιτούσε πολύ μεγάλη δύναμη για να αντισταθεί στους πειρασμούς. Όταν όμως η συγγραφή έχει γίνει η μεγαλύτερη ακολασία σου και η μεγαλύτερη ευχαρίστησή σου τότε μόνο ο θάνατος μπορεί να τη σταματήσει. Σίγουρα η αίσθηση της οικονομικής ασφάλειας αποτελεί μεγάλη βοήθεια, καθώς σε αποτρέπει από το άγχος. Το άγχος καταστρέφει την ικανότητα συγγραφής. Η άσχημη κατάσταση της υγείας είναι επίσης κακή καθώς προκαλεί άγχος το οποίο προσβάλλει το υποσυνείδητο και καταστρέφει τα αποθέματα σε ενέργεια.
Μπορείτε να θυμηθείτε τη στιγμή που αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας;
Όχι, πάντα ήθελα να γίνω συγγραφέας.
Ποια θεωρείτε πως θα μπορούσε να είναι η πνευματικά καλύτερη εκπαίδευση για κάποιον επίδοξο συγγραφέα;
Ας πούμε πως θα πρέπει να βγει έξω και να κρεμάσει τον εαυτό του γιατί θεωρεί τη διαδικασία της συγγραφής απίστευτα δύσκολη. Στη συνέχεια θα πρέπει να τεμαχιστεί χωρίς έλεος και τότε να αναγκάσει τον εαυτό του να γράψει, όπως μπορεί, για το υπόλοιπο της ζωής του. Τουλάχιστον έτσι θα έχει την ιστορία του απαγχονισμού του για να ξεκινήσει.
Στο Παρίσι τη δεκαετία του ’20, αισθανθήκατε σαν να ανήκετε σε κάποια καλλιτεχνική ομάδα μαζί με άλλους συγγραφείς και καλλιτέχνες;
Όχι. Δεν υπήρχε κάτι τέτοιο. Σεβόμασταν ο ένας τον άλλο. Σεβόμουν πολλούς ζωγράφους, αρκετούς συνομηλίκους, και άλλους μεγαλύτερους – τον Γκρις, τον Πικάσο, τον Μπρακ, τον Μονέ (ο οποίο τότε ζούσε ακόμα) – και κάποιους ποιητές : τον Τζόις, τον Έζρα.
(...)
Φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια αποφεύγετε να κάνετε παρέα με άλλους συγγραφείς. Για ποιο λόγο;
Aυτό είναι ακόμα πιο περίπλοκο. Όσο συνεχίζεις να γράφεις, τόσο πιο μόνος είσαι. Οι περισσότεροι και οι πιο ηλικιωμένοι καλύτεροί σου φίλοι πεθαίνουν. Άλλοι μετακομίζουν. Δεν τους βλέπεις , παρά μόνο σπάνια, αλλά τους γράφεις και έχεις περίπου την ίδια επικοινωνία σαν να ήσουν πράγματι μαζί τους σε κάποιο καφέ όπως τον παλιό καλό καιρό . Ανταλλάσσεις κωμικές και κάποιες φορές αστείες ή άσεμνες κουβέντες, και είναι σαν να τους μιλάς. Αλλά είσαι περισσότερο μόνος επειδή έτσι πρέπει να δουλεύεις και ο χρόνος της δουλειάς μικραίνει συνεχώς κι αν τον ξοδεύεις νιώθεις σαν να έχεις διαπράξει κάποια αμαρτία για την οποία δεν υπάρχει συγχώρεση.
(....)
Παίζατε ποτέ κάποιο μουσικό όργανο;
Παλιά έπαιζα τσέλο. Η μητέρα μου με κράτησε μακριά από το σχολείο για έναν ολόκληρο χρόνο για να μελετήσω μουσική και αντίστιξη. Νόμιζε πως είχα έφεση, αλλά δεν είχα σε καμία περίπτωση ταλέντο. Παίζαμε μουσική δωματίου – κάποιος ερχόταν και έπαιζε βιολί, η αδερφή μου έπαιζε βιόλα και η μητέρα μου πιάνο. Αυτό το τσέλο..έπαιζα χειρότερα από οποιονδήποτε άλλο στη γη.
(...)
Θα λέγατε πως υπάρχει συμβολισμός στα μυθιστορήματά σας;
Yποθέτω πως υπάρχουν σύμβολα εφόσον οι κριτικοί επιμένουν να τα εντοπίζουν. Αν δεν σας πειράζει , δεν μου αρέσει να μιλάω , ούτε να με ρωτάνε γι’αυτά. Μου είναι ήδη αρκετά δύσκολο να γράφω βιβλία και ιστορίες , πόσο μάλλον να μου ζητάνε να τα εξηγώ κιόλας. Κάτι τέτοιο θα στερούσε τη δουλειά των αναλυτών. Εφόσον λοιπόν πέντε ή έξι αναλυτές μπορούν και συνεχίζουν, τότε γιατί να παρέμβω στη δουλειά τους; Διαβάστε οτιδήποτε γράφω για να πάρετε ευχαρίστηση από την ανάγνωση. Οτιδήποτε άλλο εντοπίσετε θα είναι η προσωπική σας εκδοχή που θα προσδώσετε στο έργο κατά την ανάγνωση.
(...)
Πόσο ολοκληρωμένη είναι στο μυαλό σας η σύλληψη μιας σύντομης ιστορίας; Αλλάζουν όσο προχωράτε τη συγγραφή σας το θέμα, η πλοκή ή οι χαρακτήρες;
Μερικές φορές συμβαίνει να γνωρίζεις την ιστορία από την αρχή. Άλλες φορές χρειάζεται να τη δημιουργείς όσο προχωράς και να μην έχεις ιδέα ποια θα είναι η έκβασή της. Όλα αλλάζουν όσο προχωράς. Αυτό είναι που προκαλεί την εξέλιξη στην ιστορία. Κάποιες φορές η εξέλιξη είναι τόσο μικρή ώστε δεν διακρίνεται. Αλλά υπάρχει πάντα αλλαγή και πάντα εξέλιξη.
(...)
Μετακινείστε από το ένα λογοτεχνικό έργο σε ένα άλλο ή συνεχίζετε μέχρι να ολοκληρώσετε αυτό που έχετε ξεκινήσει;
To γεγονός ότι διακόπτω τη σοβαρή δουλειά μου για να απαντήσω σε αυτές τις ερωτήσεις αποδεικνύει πως είμαι τόσο χαζός που κανονικά θα έπρεπε να τιμωρηθώ αυστηρά. Και θα τιμωρηθώ. Μην ανησυχείτε.
Αισθάνεστε ανταγωνιστικά σε σχέση με τους άλλους συγγραφείς;
Ποτέ. Παλαιότερα προσπαθούσα να γράφω καλύτερα από κάποιους νεκρούς συγγραφείς για την αξία των οποίων ήμουν σίγουρος. Για πολύ καιρό τώρα προσπαθώ απλά να γράφω όσο καλύτερα μπορώ. Κάποιες φορές είμαι τυχερός και γράφω καλύτερα απ΄όσο μπορώ.
Νομίζετε πως οι δυνατότητες ενός συγγραφέα εξασθενούν όσο μεγαλώνει;
Δεν το γνωρίζω. Οι άνθρωποι οι οποίοι ξέρουν τι κάνουν πρέπει να συνεχίζουν όσο τους το επιτρέπει ο εγκέφαλός τους.
Δεν έχουμε συζητήσει το θέμα των χαρακτήρων. Οι χαρακτήρες στα έργα σας είναι παρμένοι από την πραγματική ζωή;
Φυσικά όχι. Μερικοί είναι από την πραγματική ζωή. Κυρίως όμως επινοώ ανθρώπους μέσα από τη γνώση, την κατανόηση και την εμπειρία που έχω με τους ανθρώπους.
(...)
Διαβάζετε τα βιβλία σας ευχάριστα , χωρίς να νιώθετε πως θα θέλατε να κάνατε κάποιες αλλαγές;
Tα διαβάζω μερικές φορές για να νιώσω καλύτερα όταν δυσκολεύομαι να γράψω, και τότε θυμάμαι πόσο επίπονη είναι πάντα η διαδικασία της συγγραφής και πόσο αδύνατη ήταν κάποιες φορές.
(...)
Πώς ονομάζετε τους χαρακτήρες των έργων σας;
Όσο καλύτερα μπορώ.
Επιλέγετε τους τίτλους για τα έργα σας καθώς τα γράφετε ;
Όχι. Φτιάχνω μια λίστα τίτλων αφού έχω πρώτα ολοκληρώσει την ιστορία ή το βιβλίο μου – πολλές φορές φτάνω τους 100 τίτλους. Στη συνέχεια, αρχίζω να απορρίπτω, ενώ έχει τύχει να τους απορρίψω όλους.
(...)
Λένε πως κάθε συγγραφέας ασχολείται με μια ή δυο ιδέες στη δουλειά του. Θα λέγατε πως στη δουλειά σας αντανακλώνται μια ή δύο ιδέες;
Ποιος το είπε αυτό; Ακούγεται πάρα πολύ απλό. Ο άνθρωπος που το είπε μάλλον είχε μόνο μια ή δύο ιδέες.
Tέλος, ένα θεμελιώδες ερώτημα, ως δημιουργικός συγγραφέας, ποια νομίζετε πως είναι η λειτουργία της τέχνης σας; Γιατί να είναι η αναπαράσταση μιας ιδέας και όχι το γεγονός αυτό καθ’ αυτό;
Γιατί προβληματίζεστε γι’αυτό; Από τα πράγματα που έχουν συμβεί, και από τα πράγματα που υπάρχουν, και από όλα τα πράγματα που γνωρίζει κάποιος, και όλα αυτά τα οποία δεν είναι δυνατόν να τα γνωρίζει, φτιάχνει κάτι το οποίο να μην είναι μια απλή αναπαράσταση αλλά κάτι ολοκαίνουργιο, περισσότερο αληθινό από οτιδήποτε αληθινό και ζωντανό, και το ζωντανεύει, και αν το φτιάξει αρκετά καλό, του χαρίζει αθανασία. Αυτός θα πρέπει να είναι ο λόγος που γράφει κανείς , και κανένας άλλος, τον οποίο μπορεί να υποψιάζεστε. Όμως τι συμβαίνει με τους λόγους που κανείς δεν γνωρίζει;
Δεν το γνωρίζω. Οι άνθρωποι οι οποίοι ξέρουν τι κάνουν πρέπει να συνεχίζουν όσο τους το επιτρέπει ο εγκέφαλός τους.
Δεν έχουμε συζητήσει το θέμα των χαρακτήρων. Οι χαρακτήρες στα έργα σας είναι παρμένοι από την πραγματική ζωή;
Φυσικά όχι. Μερικοί είναι από την πραγματική ζωή. Κυρίως όμως επινοώ ανθρώπους μέσα από τη γνώση, την κατανόηση και την εμπειρία που έχω με τους ανθρώπους.
(...)
Διαβάζετε τα βιβλία σας ευχάριστα , χωρίς να νιώθετε πως θα θέλατε να κάνατε κάποιες αλλαγές;
Tα διαβάζω μερικές φορές για να νιώσω καλύτερα όταν δυσκολεύομαι να γράψω, και τότε θυμάμαι πόσο επίπονη είναι πάντα η διαδικασία της συγγραφής και πόσο αδύνατη ήταν κάποιες φορές.
(...)
Πώς ονομάζετε τους χαρακτήρες των έργων σας;
Όσο καλύτερα μπορώ.
Επιλέγετε τους τίτλους για τα έργα σας καθώς τα γράφετε ;
Όχι. Φτιάχνω μια λίστα τίτλων αφού έχω πρώτα ολοκληρώσει την ιστορία ή το βιβλίο μου – πολλές φορές φτάνω τους 100 τίτλους. Στη συνέχεια, αρχίζω να απορρίπτω, ενώ έχει τύχει να τους απορρίψω όλους.
(...)
Λένε πως κάθε συγγραφέας ασχολείται με μια ή δυο ιδέες στη δουλειά του. Θα λέγατε πως στη δουλειά σας αντανακλώνται μια ή δύο ιδέες;
Ποιος το είπε αυτό; Ακούγεται πάρα πολύ απλό. Ο άνθρωπος που το είπε μάλλον είχε μόνο μια ή δύο ιδέες.
Tέλος, ένα θεμελιώδες ερώτημα, ως δημιουργικός συγγραφέας, ποια νομίζετε πως είναι η λειτουργία της τέχνης σας; Γιατί να είναι η αναπαράσταση μιας ιδέας και όχι το γεγονός αυτό καθ’ αυτό;
Γιατί προβληματίζεστε γι’αυτό; Από τα πράγματα που έχουν συμβεί, και από τα πράγματα που υπάρχουν, και από όλα τα πράγματα που γνωρίζει κάποιος, και όλα αυτά τα οποία δεν είναι δυνατόν να τα γνωρίζει, φτιάχνει κάτι το οποίο να μην είναι μια απλή αναπαράσταση αλλά κάτι ολοκαίνουργιο, περισσότερο αληθινό από οτιδήποτε αληθινό και ζωντανό, και το ζωντανεύει, και αν το φτιάξει αρκετά καλό, του χαρίζει αθανασία. Αυτός θα πρέπει να είναι ο λόγος που γράφει κανείς , και κανένας άλλος, τον οποίο μπορεί να υποψιάζεστε. Όμως τι συμβαίνει με τους λόγους που κανείς δεν γνωρίζει;
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη εδώ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου